وب سایت شخصی حسین مرادی مخلص استادیار علوم تربیتی – دانشگاه بوعلی سینا
نوشته های مرتبط
● مدیر پشت مانیتور
همراه با توسعه رویکرد سازمان‌ها و موسسات دولتی و خصوصی به استفاده از آموزش الکترونیکی و پیشرفت فناوری ارائه این نوع آموزش، ضرورت طراحی و ایجاد سیستم‌های مدیریتی آموزش هدفمند و با قدرت و قابلیت پشتیبانی هرچه بیشتر کاربران، احساس شده است.
در این زمینه، موسسات و شرکت‌های بسیاری که در دنیای تجارت آموزشی فعالیت دارند برنامه‌های نرم‌افزاری بسیار پیچیده و عظیمی طراحی کرده‌اند که با عناوین متنوع و گوناگونی همچون سیستم مدیریت آموزشی، سیستم مدیریت کارآموزی، سیستم سرپرستی، فعالیت آموزشی، سیستم آموزشی مجتمع و غیره به کاربران آموزش الکترونیکی عرضه می‌شود.
سرمایه‌گذاری کلان در زمینه آموزش الکترونیکی، بدون انتخاب دقیق و بهره‌گیری از این سیستم‌های مدیریتی که براساس استانداردهای تعریف شده طراحی می‌شوند، ممکن نخواهد بود.
● تعریف سیستم مدیریت آموزشی LMS (Learning Management System):
سیستم مدیریت آموزشی، نرم‌افزاری است که فعالیت آموزش گیرنده را ثبت، پیگیری و دنبال میکند. به عبارت دیگر، این سیستم که ساختاری مشترک و بنیادی برای اغلب برنامه‌های آموزش الکترونیکی است، روند یادگیری و آموزش را به طور خودکار مدیریت میکند.
سیستم مدیریت آموزشی قدرتمند و فراگیر، مدیریت اجرایی برنامه‌های آموزشی را در درون یک سازمان تسهیل و به کارکنان و آموزش‌گیرندگان کمک میکند تا پیشرفت آموزشی خود را ارزیابی و برای گام‌های بعدی یادگیری برنامه‌ریزی کنند.
این سیستم آنها را قادر میکند که به همکاری و مشارکت با فراگیران هم‌تراز خود بپردازند. علاوه بر این، برای مدیران و مسئولان برنامه آموزشی این امکان را فراهم میکند که نحوه توزیع محتوای آموزشی، انتخاب شیوه مناسب ارائه آموزش و نیز تجزیه و تحلیل برنامه آموزشی را هدفمند کنند.
همچنین، مدیران با استفاده از این سیستم، می‌توانند گزارش وضعیت آموزشی کارکنان و فراگیران را در سازمان و مجموعه خود، در اختیار داشته باشند.
خلاصه اینکه سیستم مدیریت آموزشی، فهرست کاربران و فراگیران را ثبت، رشته‌های آموزشی را تفکیک و دسته‌بندی، داده‌ها و اطلاعات فراگیران را ضبط کرده و نیز همان‌طور که گفتیم، گزارش‌های ویژه و اختصاصی برای مدیریت تهیه میکند.
● امکانات سیستم مدیریت آموزشی
الف) توانایی و مهارت کاربران در فراگیری اطلاعات حفظ شده و افزایش می‌یابد.
ب) سیستمی برای اندازه‌گیری و ارزیابی میزان تاثیر دوره آموزشی ایجاد می‌شود.
پ) خود دانش‌آموز می‌تواند دوره آموزشی‌اش را کنترل کند.
ت) هزینه و احتمال زیان مادی به لحاظ مشارکت در مدیریت و نگهداری سخت‌افزاری و نرم‌افزاری در مقایسه با به کارگیری سیستم‌های حضوری، کاهش می‌یابد.
ث. با توجه به ساختار پودمانی سیستم، توسعه دوره آموزشی براساس نیاز کاربر انجام می‌شود.
● سیستم مدیریت محتوا CMS (Content Management System)
هر سیستم مدیریت آموزشی، باید یک سیستم مدیریت محتوا نیز داشته باشد. این سیستم به طورکلی از دو رکن اصلی تشکیل شده است:
۱) کاربرد مدیریت محتوا CMA (Content Management Application)
۲) کاربرد تحویل محتوا CDA (Content Delivery Application)
▪ CMA: یا کاربرد مدیریت محتوا، رابط وب با کاربری آسان است که نگارش، تغییرات و جابه‌جایی محتوا را از سایت شما، مدیریت میکند. این فرآیند به کمک مجموعه‌ای از عناوین راهنماهای اطلاعات و پنجره‌های ورودی محتوا اتفاق می‌افتد. اطلاعات وارد شده به این بخش از سیستم متناسب با حجم محتوا و تعداد مراجعه به آن، در یک فایل اطلاعاتی ذخیره می‌شود.
▪ CDA: یا کاربرد تحویل محتوا، صفحه محیط و محتوای دینامیکی را تبدیل کرده و آن را در قالب صفحه معمولی CMS اطلاعات وارد شده از طریق وب تحویل می‌دهد.
● ویژگی سیستم مبتنی بر CMS
ویژگی‌های یک سیستم مبتنی بر CMS متغییر است ولی بیشتر آنها شامل نشر وب، مدیریت قالب، عناوین و راهنمای اطلاعات، جست‌وجو و بازیابی است. این سیستم برای مدیر محتوا یا نویسنده که به احتمال با HTML آشنایی ندارد، این امکان را فراهم میکند تا نگارش، تغییرات و جابه‌جایی محتوا را از طریق سایت شبکه خود بدون نیاز به نظرات کارشناسان مدیریت کند که این امکان براساس ویژگی “نشر مبتنی بر وب” سیستم مدیریت محتوا فراهم می‌شود.
ویژگی مدیریت قالب، اجازه می‌دهد که کلیه مستندات در هر قالب که باشند به قالب‌های HTML یا PDF مناسب برای سایت شبکه تبدیل شوند. ویژگی کنترل مرور و امکان ارتقای محتوا به نسخه جدیدتر یا ذخیره مجدد آن در نسخه قبلی را فراهم میکند.
کنترل مرور، تغییرات ایجاد شده به دست اشخاص را در پرونده‌ها دنبال میکند. ویژگی دیگر، همان‌طور که گفتیم، شامل عناوین و راهنمای کلیه داده‌ها، اطلاعات، جست‌وجو و بازاریابی است. با کمک این ویژگی، سیستم CMS داخل یک سیستم عنوان‌بندی میکند سپس افراد می‌توانند با استفاده از کلمات کلیدی این داده‌ها را بازیابی کنند.
همچنین، این سیستم می‌تواند ابزارهایی برای بازاریابی One to One فراهم کند.
این ویژگی به معنی قابلیت یک سایت برای شکل‌دهی محتوای خویش و نیز تبلیغات موجود در آن با توجه به مشخصات خاص کاربر است.
با استفاده از این قابلیت، سیستم، الگویی برای صفحات ویژه یک کاربر با توجه به علایق وی طراحی میکند. این عمل با استفاده از اطلاعات تامین شده و به وسیله کاربر یا اطلاعات جمع‌آوری شده از سایت انجام می‌شود.
به طور کلی سیستم‌های مدیریت محتوایی در صنایع نشر Online استفاده می‌شوند و هدف آنها خلاصه و ساده کردن و اداره مطالب Online شامل عناوین، گزارش‌ها، تصاویر، علائم و غیره است که در انتشارات استفاده می‌شود.
برای تبیین بیشتر موضوع مثالی می‌زنیم:
یک سایت خبری مجازی را در نظر بگیرید که صدها خبرنگار پراکنده در سطح کشور دارد. برای نظم دادن به عناوین و مطالب ارسالی روزانه گزارشگران، باید نوعی مدیریت روی آنها اعمال شود که این مدیریت به کمک CMS صورت می‌پذیرد. به کمک CMS گزارشگرها دیگر دغدغه چگونگی عنوان‌بندی یا استفاده از تصاویر یا درشتی حروف تیترها و غیره را ندارند چون کیفیت نمایش و نمای مطالب با صفحات موقت (Templates) و مشابه نگاتیو چاپ روی شبکه انجام می‌شود. به علاوه مقاله یا خبر همه گزارشگران ظاهر مشابه و با ثباتی خواهد داشت. سردبیر ابتدا مطالب ارسالی را ارزیابی میکند و سپس منتشر می‌شوند. مطالب پس از انتشار مدت معینی روی شبکه باقی مانده و یک کپی از آنها در آرشیو نگهداری می‌شود.
در یک CMS، مقالات کامل از چندین بانک اطلاعاتی که “مولفه‌های محتوا” یا “اجزای مطالب” Content Components نامیده می‌شوند، جمع‌آوری می‌شوند. بدیهی است اجزای مطالب برای سایت‌های خبری با ماهیت‌های گوناگون فنی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و غیره متفاوت است. مثلا نمودار بازار سهام بخشی از اجزای مطالب در سایت اخبار اقتصادی است؛ در حالیکه در سایت‌های فنی تخصصی چنین نخواهد بود؛ به این ترتیب امکان مطالعات شخصی برای کاربر فراهم می‌شود.
بخش‌های مختلف و متفاوت هر مطلب، در تعداد زیادی از مقالات و نوشته‌ها استفاده می‌شود و کاربران زیادی آن را مطالعه می‌کنند. موضوعات در صورتیکه اجزای مطلب در حوزه آموزشی استفاده شوند آنها را موضوعات آموزشی”Learning Objects” قابل استفاده مجدد آموزشی”Learning Objects Reuseable می‌نامند که در بخش‌های بعدی به آنها خواهیم پرداخت.
● سیستم مدیریت محتوای آموزشی Management System LCMS (Learning Content)
سیستم مدیریت محتوای یادگیری سیستمی اغلب مبتنی بر شبکه است که برای تالیف، تائید، نشر و مدیریت محتوای آموزشی به کار می‌رود و ابعاد اداری و مدیریتی سیستم آموزشی سنتی را با مقوله تولید محتوا و مجموعه‌های اختصاصی مربوط به CMS ترکیب میکند.
در LCMS، کتابخانه‌هایی از بسته‌های آموزشی وجود دارند که هم به صورت مستقل و جداگانه مورد استفاده قرار می‌گیرند و هم می‌توانند به عنوان بخشی از مجموعه‌های آموزشی بزرگ‌تر بهره‌برداری شوند.
ویژگی‌های سیستم LCMS عبارت‌اند از:
۱) در این سیستم مسئله پردازش پیشرفت کار با در نظر گرفتن موارد زیر مطرح است:
ـ طراحان دوره‌های آموزشی هم باید بسته‌های آموزشی جدید را با اهداف کاربردی خاص تولید کنند و هم با استفاده از بسته‌های آموزشی از پیش تولید شده، دوره‌های جدید تکمیلی را طراحی کنند.
ـ طراحان ارشد آموزشی یا کارشناسان باید RLOها یا دوره‌های آموزشی ایجاد شده را بررسی و پس از تاثیر، آنها را در دسترس همگان قرار دهند.
ـ برای تخصیص دوره‌های آموزشی یا RLOهای خاص به مشترکان یا افراد مشخص، قوانینی وجود دارد.
ـ RLOها و دوره‌های آموزشی با اتمام عمر مفیدشان، یا آرشیو یا از بانک اطلاعاتی حذف می‌شوند.
۲) با استفاده از سیستم LCMS، فراگیران نه تنها می‌توانن
